RUCH · 23. July 2019

Propriocepcja a zdolności pisarskie.

Propriocepcja a zdolności pisarskie.

Na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło że propriocepcja a zdolności manualne służące do opanowania ładnego pisania nie mają ze sobą związku. A jednak. Przekonują nas o tym badacze, którzy nie tak dawno opublikowali ciekawy artykuł na ten temat.

Jednak zacznijmy od początku. Czym jest propriocepcja? Inaczej nazywana jest czuciem głębokim. Najprościej mówiąc polega to na tym, że bez kontroli wzroku nasz mózg jest w stanie określić położenie np. ręki. Dzięki proprioceptorom czyli wyspecjalizowanym receptorom czucia głębokiego (które znajdują się w mięśniach, ścięgnach, torebkach stawowych i skórze) bez użycia wzroku możliwa jest także ocena stanu napięcia mięśni oraz jaki ruch jest wykonywany.

Z kolei zdolności pisarskie wymagają koordynacji wielu stawów, również propriocepcji, percepcji wzrokowej oraz integracji wzrokowo-ruchowej. Jest więc złożonym procesem. Jeśli dziecko ma problem z propriocepcją może mieć problem z pisaniem poprzez na przykład zbyt słabe lub zbyt mocne trzymanie długopisu.

Koreańscy badacze zainteresowali się tą tematyką i przebadali 19 zdrowych dzieci o średniej wieku 9.7±0.36 lat. Wszyscy byli praworęczni. Do oceny czytelności pisma użyto koreańskiego alfabetu jako, że badanie było przeprowadzone w Korei.

Propriocepcję badano na dwa sposoby. Pierwszym testem była ocena czucia głębokiego w obrębie stawu łokciowego poprzez zmianę jego pozycji w zakresie od 30 do 110 stopni. Dzieci miały zasłonięte oczy a prowadzący badanie pokazywał ruch a dziecko je powtarzało 10 razy.

Kolejnym testem był fragment Sensory Integration Praxis Test składający się z 11 linii różniących się kierunkami i odległością. Prowadzący badania prowadził palec dziecka wzdłuż linii od początku do końca tak aby dziecko mogło nauczyć się kierunku i odległości.

Następnie dzieciom zasłaniano oczy i po jednej próbie dostawały wskazówki jak wyśledzić linię do dłoni. Co istotne analizowano tylko wyniki z prawej dłoni.

Badacze uzyskali ciekawe wyniki w swojej pracy. Po pierwsze wykazali brak związku między zmianą pozycji stawu łokciowego a czytelnością pisma. Propriocepcja w obrębie łokcia potrzebna jest do wykonywania wielu czynności jednak zdolności pisarskie wymagają pracy wielu stawów. Większe znaczenie ma propriocepcja w obrębie nadgarstka i palców.

Z kolei wyniki drugiego testu były już silnie skorelowane z czytelnością pisma u dzieci. Badacze zauważają, że lepsza kinestetyka wpływa na ładniejsze i czytelniejsze zdolności pisarskie.

Przedstawione badanie ma też słabe strony, jak mała grupa badawcza czy brak grupy kontrolnej. Jednak mimo to daje nam pogląd, iż propriocepcja jest istotna dla odpowiedniego rozwoju człowieka. I ma też swoje znaczenie przy pisaniu.

Dlatego warto zwrócić na to uwagę i stymulować nie tylko czucie powierzchowne ale i głębokie. Warto stosować zabawy czuciowe poprzez stymulacje różnymi fakturami przy zamkniętych oczach. Dobrym pomysłem są też ćwiczenia z użyciem różnych przyborów takich jak piłek, taśm czy platform równoważnych gdzie poprzez zmianę pozycji kończyn czy tułowia będziemy także stymulować czucie głębokie. Aby zwiększyć poziom trudności można stosować ćwiczenia z zamkniętymi oczami.

Ze swojej strony mogę powiedzieć, że na Pilatesie również wykonujemy ćwiczenia stymulujące czucie głębokie. Warto wdrożyć je do naszego zestawu ćwiczeń niezależnie czy jesteśmy dziećmi czy dorosłymi.

Literatura:

So Young Hong, Nam-Hae Jung, Kyeong Mi Kim. The correlation between proprioception and handwriting legibility in children. J. Phys. Ther. Sci. 28: 2849–2851, 2016